Intro

De nieuwe Europese NIS2-richtlijn (Network and Information Security Directive 2) komt eraan en raakt méér organisaties dan ooit tevoren. Waar de oorspronkelijke NIS-richtlijn zich vooral richtte op vitale infrastructuur, brengt NIS2 een bredere scope, strengere eisen en stevige sancties bij non-compliance. De impact is groot, zeker voor organisaties die nog geen volwassen cybersecuritybeleid hebben.

Hoe zorg je dat jouw organisatie niet verrast wordt, maar proactief inspeelt op wat komen gaat? In dit blogartikel lees je wat NIS2 inhoudt, welke stappen cruciaal zijn voor een goede voorbereiding, en hoe je dit gestructureerd aanpakt — zónder paniek, maar met resultaat.

Wat is NIS2 en waarom is het zo belangrijk?

De NIS2-richtlijn is een herziene versie van de oorspronkelijke NIS-richtlijn uit 2016. Waar NIS1 een eerste stap was richting Europese digitale weerbaarheid, gaat NIS2 een forse stap verder. Het doel? Een hoog, gemeenschappelijk cybersecurityniveau in de hele EU.

Met NIS2 worden sectoren als energie, zorg, transport, water, financiële diensten, digitale infrastructuur én digitale dienstverleners verplicht om hun digitale veiligheid structureel op orde te hebben. Ook toeleveranciers en (middel)grote bedrijven die onderdeel zijn van vitale ketens vallen onder de reikwijdte.

Wat NIS2 echt onderscheidt, is de focus op governance en accountability. Bestuurders kunnen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld bij ernstige nalatigheid. Cybersecurity is dus niet langer een IT-zaak, maar een strategisch onderwerp op boardroomniveau.

Welke organisaties vallen onder NIS2?

De richtlijn geldt voor twee hoofdcategorieën:

1. Essentiële entiteiten

Organisaties in vitale sectoren (zoals energie, vervoer, gezondheidszorg, financiële markten en digitale infrastructuur) die kritiek zijn voor de maatschappij.

2. Belangrijke entiteiten

Organisaties die indirect van groot belang zijn, bijvoorbeeld aanbieders van digitale diensten, toeleveranciers in kritieke ketens of middelgrote bedrijven met een strategisch profiel.

Of je nu een zorginstelling bent, een SaaS-leverancier of een toeleverancier in de watersector: de kans is groot dat NIS2 op jou van toepassing is. De exacte implementatie en sectorale uitwerking wordt per EU-lidstaat vastgelegd. In Nederland wordt dit vertaald naar nationale wetgeving, die naar verwachting in 2025 actief wordt.

De verplichtingen onder NIS2

NIS2 bevat een reeks zorgplichten en meldplichten waar organisaties aan moeten voldoen. De belangrijkste zijn:

• Risicobeheer en beveiligingsmaatregelen: Denk aan toegangsbeheer, encryptie, incidentrespons en beveiliging van toeleveringsketens.
• Incidentmelding binnen 24 uur: Ernstige beveiligingsincidenten moeten razendsnel worden gemeld.
• Governance en verantwoordelijkheid: Bestuurders moeten actief toezicht houden en zijn persoonlijk aansprakelijk.
• Audits en toezicht: Er komt actieve controle door toezichthouders met de mogelijkheid tot boetes en sancties.

De richtlijn vereist niet alleen technische beveiliging, maar ook organisatorische volwassenheid. Denk aan beleid, processen, bewustwording en aantoonbare beheersing van risico’s.

Zo bereid je je organisatie slim voor op NIS2

Een gestructureerde aanpak voorkomt dat je achter de feiten aanloopt. Dit zijn de vijf kernstappen om NIS2-compliant te worden:

1. Voer een impactanalyse uit

Begin met de vraag: Valt mijn organisatie onder NIS2? Analyseer je sector, omvang, rol in de keten en risico-exposure. Leg vast of je als essentiële of belangrijke entiteit wordt beschouwd.

Breng ook je digitale landschap in kaart: systemen, processen, toeleveranciers, gegevensstromen. Zonder helder overzicht is effectieve beveiliging onmogelijk.

2. Voer een GAP-analyse uit op basis van NIS2-eisen

Vergelijk je huidige situatie met de eisen van NIS2. Waar voldoe je al aan? Waar zitten risico’s of blinde vlekken?

Belangrijke aspecten om te toetsen:

• Beleid en governance
• Technische beveiligingsmaatregelen
• Incidentresponse
• Supply chain security
• Awareness en training
• Rapportage en documentatie

Gebruik de uitkomsten als basis voor een verbeterplan.

3. Zorg voor bestuurlijke betrokkenheid

NIS2 is niet alleen een IT-project. Het raakt juridische, operationele en strategische lagen van de organisatie. Zorg dat directie en bestuur actief worden betrokken, bijvoorbeeld via sessies waarin de risico’s en verantwoordelijkheden concreet worden gemaakt.

Maak helder wat de implicaties zijn bij non-compliance: reputatieschade, juridische gevolgen en forse boetes. Dat helpt om prioriteit en middelen vrij te maken.

4. Implementeer structurele verbetermaatregelen

Gebruik de GAP-analyse als routekaart. Richt beleid, processen en controles zó in dat ze voldoen aan de eisen — én in de praktijk werken. Voorbeelden:

• Opstellen van een cybersecuritybeleid
• Invoeren van monitoring- en responsprocedures
• Oefenen van incidentscenario’s
• Controleren van leveranciers op security-eisen

Stel ook verantwoordelijkheden vast: wie doet wat bij een incident? Hoe wordt er gerapporteerd? Wie houdt toezicht?

5. Borg en documenteer continuïteit

NIS2 vereist een continu verbeterproces. Het is géén eenmalige exercitie. Zorg dus voor:

• Regelmatige audits
• Bewustwordingsprogramma’s (zoals security awareness)
• Actuele documentatie van maatregelen en procedures
• Monitoring van compliance

Zo toon je niet alleen aan dat je ‘iets hebt geregeld’, maar dat je als organisatie in control bent.

Waarom nu starten met NIS2?

Veel organisaties onderschatten de tijd en inspanning die nodig is om NIS2-compliant te worden. De richtlijn vereist een brede aanpak: juridisch, technisch, organisatorisch én gedragsmatig.

Bovendien is voorkomen goedkoper dan genezen. Wie nú al begint met voorbereiden, voorkomt stress en boetes straks — en verhoogt tegelijkertijd de digitale weerbaarheid. Dat is niet alleen slim vanuit compliance-oogpunt, maar ook cruciaal in een tijd waarin cyberdreigingen toenemen.

Hoe Pronidus helpt bij NIS2-voorbereiding

Bij Pronidus helpen we organisaties met een gestructureerde, praktische aanpak voor NIS2-compliance. Van impactanalyse en GAP-assessment tot training, beleidsontwikkeling en technische audits: wij combineren kennis van de richtlijn met ervaring in de praktijk.

Onze kracht ligt in het vertalen van complexe richtlijnen naar werkbare oplossingen, afgestemd op jouw organisatie. Of je nu een zorginstelling, techbedrijf of overheidspartner bent — wij zorgen dat je grip houdt op NIS2.

Conclusie: NIS2 is een kans, geen last

Hoewel NIS2 in eerste instantie als extra verplichting voelt, biedt het ook kansen: voor betere governance, hogere cyberweerbaarheid en meer vertrouwen bij klanten en partners.

Door nú te investeren in voorbereiding, voorkom je paniek straks en zet je stappen richting een volwassen securitycultuur. En dát is precies waar het bij digitale veiligheid om draait.

‍